RUDKA – Parafia Trójcy Przenajświętszej

Wielki książę litewski Zygmunt Kiejstutowicz (ok. 1360-1440) w sobotę przed świętem Narodzenia NMP, czyli dnia 4 września 1434 roku nadał Rudkę z przyległymi wsiami rycerzowi Pretorowi (Preythorowi) herbu Prus (zm. przed 1442) ze wsi Brzesce w ziemi warszawskiej (obecnie: Skierdy), dziedzicowi Korczewa (1401-1416) i staroście drohickiemu (1414). Jego brat Skierdo Korczewski, dworzanin księcia Bolesława IV (1445) i sędzia ziemski drohicki (1432-1444), który w 1437 roku sprzedał wspomnianą wieś Brzesce, razem z matką Anną i bratankami: Janem (zm. przed 1465), Jerzym (1442) i Stanisławem (zm. przed 1505), starostą kamienieckim (1493-1495), dnia 14 czerwca 1442 roku ufundowali pierwszy kościół pw. Trójcy Przenajświętszej, św. Antoniego Padewskiego i Wszystkich Świętych. Jego uposażenie stanowiło wówczas: dwie włóki ziemi, karczma, ogród i wolne łowienie ryb. Proboszczem tegoż kościoła został ks. Jan z Sochaczewa herbu Gozdawa, który występował jeszcze w 1470 roku w aktach Konsystorza Janowskiego.

Bratanek Skierdona Stanisław Korczewski (zm. 1495/1505), starosta kamieniecki (1450-1495), dziedzic Korczewa, Rudki i Mord w 1486 roku powiększył wcześniejsze uposażenie kościoła dla ówczesnego proboszcza ks. Jana. Z kolei jego córka Zofia Korczewska (1505-1545) po śmierci męża Stanisława Hlebowicza (zm. 1513), namiestnika (1502-1505) i wojewody połockiego (1505-1513), osobnym dokumentem z 20 lutego 1517 r. potwierdziła wcześniejsze przywileje, dodając pole zwane „Przytuły” razem z włościanami. W latach 1516-1517 proboszczem w Rudce był ks. Stanisław. W 1528 r. Zofia Korczewska zapisała dobra rudzkie swemu zięciowi Maciejowi Kłoczce.

W dniu 4 marca 1543 roku wojewoda witebski (1532-1543) i marszałek gospodarski (1520-1543) Maciej Kłoczko (Kłoczkowicz) herbu Ogończyk zwany Ochmistrzowiczem (zm. 11 kwietnia 1543 r.) razem ze swoją małżonką Katarzyną (zm. ok. 1554) – córką wspomnianej wojewodziny Zofii z Korczewskich Hlebowiczowej, uznał poprzednie nadania i nadał kościołowi dziesięcinę pieniężną. Po bezpotomnej śmierci Katarzyny Kłoczkowej w 1551 r. dobra rudzkie przeszły na jej krewnych, od których stopniowo pozyskał je Mikołaj Kiszka z Ciechanowca. W 1560 roku właścicielem całości dóbr rudzkich był już Mikołaj Kiszka, herbu Dąbrowa (zm. 1587), starosta drohicki (1556-1587) i wojewoda podlaski (1569-1587). Jego syn Mikołaj (ok. 1565-1620), starosta drohicki (1588-1620), w dniu 7 grudnia 1589 roku potwierdził fundację rudzkiego kościoła i dokonał gruntownej przebudowy ówczesnej świątyni pw. Boga Wszechmogącego, Dziewicy Maryi, św. Anny i Wszystkich Świętych (zdaniem niektórych wzniósł kolejny drewniany kościół).

W 1649 roku właścicielem Rudki został Zbigniew Ossoliński herbu Topór (zm. 25 lipca 1679 r.), starosta drohicki (1646-1679). Kościół rudzki znajdował się wówczas w bardzo złym stanie i dlatego został zamknięty z polecenia Konsystorza Janowskiego wydanego po wizytacji 14 grudnia 1737 roku. W tej sytuacji jego wnuk Franciszek Maksymilian Ossoliński (1676-1756), chorąży (1703-1710) i starosta drohicki (1710-1716), osiadając na stałe we Francji podzielił majątek i przekazał środki na wzniesienie nowego, murowanego kościoła pw. Trójcy Świętej. Budowę sfinalizował w latach 1753-1759 roku jego syn Józef Jan Kanty Ossoliński (1707-1780), chorąży nadworny koronny (od 1738), wojewoda wołyński (1757-1775).

Budowę prowadzili majstrzy sztuki murarskiej z Warszawy, pod kierunkiem ks. Michała Kokoszki (zm. 1769), ówczesnego proboszcza (1736-1769). Poświęcenie kościoła miało miejsce w czasie wizytacji biskupiej w 1761 roku. Kolatorami parafii rudzkiej od XVII do XX były rodziny Ossolińskich, a po niej od 1848 roku rodzina Potockich. W latach 1928-1930, dzięki finansowemu wsparciu Franciszka Salezego hr. Potockiego (1877-1949), przeprowadzono gruntowny remont ścian kościoła, pod kierunkiem ks. Franciszka Ksawerego Bobrowskiego (1887-1949), proboszcza rudzkiego (1928-1949) oraz konserwatora dr. Z. Rokowskiego. W 1993 roku wymieniono drewnianą konstrukcję wieży mniejszej na kościele i pokryto ją blachą miedzianą, pod kierunkiem ks. Zygmunta Niewiarowskiego, proboszcz rudzkiego (1992-2002).

Obok kościoła stoi drewniana plebania zbudowana w 1900 roku, której projekt został sporządzony w 1895 roku, na zlecenie ówczesnej dziedziczki Rudki – Wandy z Ossolińskich hr. Jabłonowskiej (1822-1907). Budynek postawiono w ogrodzie w 1900 roku, pod kierunkiem ks. Karola Suchockiego (1868-1928), ówczesnego proboszcza (1898-1928). W 1981 roku został rozbudowany – staraniem ks. prał. Michała Badowskiego (1916-2003), proboszcza rudzkiego (1949-1992) – drewniany budynek parafialny („oranżeria”), na wysokim podpiwniczeniu, na miejscu starej plebanii z ok. 1900 r.

Kaplica:
Koryciny – Murowana kaplica pw. św. Józefa Robotnika, zbudowana została w latach 1984-1985, staraniem ks. prał. Michała Badowskiego i ks. Krzysztofa Żero, ówczesnego wikariusza rudzkiego (1982-1986) – według projektu Jana Krutula z Białegostoku. Zgodę na jej budowę potwierdził 24 listopada 1984 roku Prezes Rady Ministrów PRL. Wmurowanie kamienia węgielnego miało miejsce 7 maja 1984 roku. Poświęcenia kaplicy dokonał 27 października 1985 roku ks. Henryk kard. Gulbinowicz, metropolita wrocławski.

Oprac. ks. dr Zbigniew Rostkowski

Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Świętej Rodziny
W parafii od 1930 roku
Adres:
ul. Wolności 34
17-123 Rudka
tel. 85/739 40 74
e-mail: sr.cecylia@o2.pl